Türkiye’de yaşanan fiyat enflasyonundan en çok gazetelerin etkilendiği aşikârdır. Vatandaş, yükselen fiyatlarından dolayı bırakın kitap ve dergiyi, bugün gazete alamaz bir hale geldi.
Kâğıt, mürekkep ve diğer girdilerin aşırı pahalanması kültür yaşamının olmazsa olmazı gazete, dergi ve kitap fiyatlarına zam olarak yansıyor. Çarşı pazarın can yakan fiyatlarına yetişmeye çalışan dar ve sabit gelirli kitle, gazete okumayı unuttu.
Yozgat’ta günlük yayınlanan 6 tane yerel gazetenin abone ve bayi satışı dikkate alındığında bir sayı vermek istemiyorum ama okuyucu sayısının çok düşük oranda olduğu görülecektir.
Hangi emekli vatandaş ile sohbet ederseniz edin; bu durumdan en çok gazetelerin ve emeklinin gazete fiyatlarında artış yapılmasından etkilendiğini duyarsınız.
Haksız da sayılmaz. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk sanayi kuruluşu SEKA’nın özelleştirilmesi, fabrika ve arsalarının satılıp yerlerine AVM’lerin dikilmesinin ardından, Türkiye kağıtta dışa bağımlı hale geldi. 9 SEKA fabrikası kapatılınca dışarıdan alınan kağıt son 15 yılda yüzde 462, son 1 yılda ise yüzde 120 oranında arttı.
Yılbaşından bu yana gazete kağıdı fiyatına yüzde 60, matbaa giderlerine yüzde 40, kitap kağıdına yüzde 60, birinci hamur kağıda da yüzde 120 zam geldi.
Yaşanan kur artışlarından ötürü yerel gazeteler başta olmak üzere basın yayın sektörü büyük krize sürüklendi. Kağıt, boya ve diğer girdilerin aşırı zamlanmasından dolayı 800 yerel gazete kapandı. Bu gazetelerin kepenk indirmesiyle binlerce basın emekçisi işinden, ekmeğinden oldu. Kapanan kitap yayın evleri ve matbaa sayısı da bir hayli fazla oldu.
Yerel gazeteler kadar yaygın gazeteler de zor durumda. Geçtiğimiz aylarda fiyatlarına kaçınılmaz olarak zam yaptılar. En ucuz gazete 2 liraya yükseldi. Fiyatların artması doğal olarak tiraj düşüşüne yol açtı.
Evine ekmek götürebilmek için kılı kırk yaran insanlar, gazeteleri terk etmek zorunda kaldı. Bir zamanlar 7-8 milyon gazete satılırken günümüzde bu rakam 1 -1.5 milyon arasında. Öylesine bir kara tablo var medya dünyasında. Tirajı yüksek gazetelerin sayısı bir elin parmağını geçmiyor.
Artık eskisi gibi reklam da alamıyorlar.
Yerel gazeteler, yaşam damarı olan resmi ilanlar kesilince iyiden iyiye zorlanıyorlar. Basın İlan Kurumu’nun bazı gerekçelerle özellikle muhalif gazetelere uyguladığı ilan ambargosu, zor durumda bırakıyor yaşamaya çalışan yaygın ve yerel medyayı.
Hiç kuşkusuz ekonomik sorunların yanı sıra yaygınlaşan sosyal medya, dijital ortam ve haberlerin televizyondan izlenmesi gazete satışlarını ciddi oranda düşürdü.
Lakin hiçbiri elinize aldığınızda hissedilen mürekkep kokusunun, sayfaları çevirirken duyulan kağıt sesinin, kalemle çözülen bulmacaların yerini alamıyor. İşte bundan ötürü tiryakileri için hala vazgeçilmezdir kağıt gazeteler.
Bazıları kağıt gazetelerin yakın gelecekte tümü ile sonlanacağını savlıyor. Ne denli zor günler geçirseler de basılı medya ve kitap hiçbir zaman tükenmez. Sağlanacak destek, teşvik ve gazetelerin baskıdan arınarak özgür habercilik alanlarına kavuşmasıyla yine eski güçlü günlerine dönecektir.
Zira gerçekleri saklamadan kamuoyunu bilgilendiren, halk adına denetim görevini üstlenen, eşitliği ve adaleti önceleyen basılı medya, bir ülkenin olmazsa olmaz “dördüncü gücüdür”…