Türkiye’nin tarım ve hayvancılık bakımından hem verimli hem de potansiyel olarak önemli varlığı olan Yozgat, bu avantajlarını büyük kazançlara dönüştüremedi.
İmkan ve fırsatları dönemsel olarak incelediğimizde, herkes bir tarafa çektiği için üreticinin de devletin de kaybettiğini görüyoruz.
Geçmişte yarım kalan hevesleri anlatmaya kalkışsam, “Pehlivan tefrikası” gibi günlerce sürecek bir yazı dizisi ortaya çıkar.
Daha kaç kez aynı konular üzerinde yazmaya devam ederiz bilemiyorum ama Türkiye’deki gelişmeleri bir tarafa koyarsak Yozgat için yıllardır söylediğim bir şey vardır.
“Üretim olmadan hiç bir şey olmaz”
Bu bağlamda hem Türkiye’nin hem de Yozgat’ın üretim yapmak zorunluluğu vardır. Ülke olarak an itibariyle geldiğimiz durum tespitimin açık bir göstergesidir.
Çünkü tüketim toplumlarının sonu iflastır. Tüketim toplumlarında vazgeçilmez kural paran olduğu kadar yaşarsın, para bitti mi, yaşam biter…
Toplum olarak üretmeyi terk ettiğimizden bu yana dışa bağımlılığımızı artarak yaşamaya alıştırıldık.
Dolayısı ile üretim yapan toplumlarda ise durum daha farklıdır. Ürettiğin sürece yaşarsın, yaşamakla kalmayıp, söz sahibi olursun.
Bugün maalesef üretim toplumu olmaktan çıkıp daha çok tüketen toplum haline geldiğimiz için yaşam alanlarımızın daraldığını unuttuğumuzu fark ettik. Zira üretim için kurulan tesisler de sisteme kurban ettik…
Yozgat hangi tesisleri neden kaybetti, bunları birazdan hatırlatacağım ama önce bu konuyu tekrar gündeme neden getirdiğimi kısaca anlatmak isterim.
Malum izlerini henüz üzerimizden atamadığım, dünya genelinde yaşanan pandemiden en çok etkilenen ülkelerden birisidir Türkiye. Tarım başta olmak üzere birçok alanda üretimden elimizi çektiğimiz için tükettiğimiz her şeyi pahalıya malediyoruz.
Her ne kadar rakamlar ihracatın arttığını gösterse de ithalat rakamları da artmış durumdadır. Hatırlanacağı üzere gemilerle dışarıdan Ayçiçek yağı alıp, tüketen bir ülke durumuna düştük.
Şimdi gelin şöyle eskileri bir kez daha hatırlayalım isterseniz. Yarınlar için belki bir ders çıkartırız.
Ne dersiniz?
1970’li yılların başı.
YOZ-KOOP.
Yozgat’ın o yılların başındaki en önemli (!) yatırımlarından biri.
Çalatlı köyüne 4 tane kolon, 5 tane kiriş.
Temel tamam, arkası yok.
Para veren de kayıp, parayı toplayan da.
Yerköy’de YAKINTAŞ.
Orta Anadolu’nun en büyük ayakkabı fabrikasının temeli.
48 kolon, 12 kiriş, 300 tuğla, bir çatı.
Temel o temel.
Parayı verende kayıp, parayı toplayan da.
Kesilmedi arkası.
Divanlı’da DİBİTAŞ. Çandır’da AYÇİÇEK.
Bugün temelini unuttuğumuz, adını hatırlamadığımız onca yatırımlar.
Her biri birer birer bitti.
Mesela YOZGAT Holding.
Yerköy TAKSAN, Takım Tezgâhları. Temel’den gitti Kayseri’ye.
Sorgun’da Azot, Akdağmadeni’nde Gübre Sanayi.
Her biri tuz buz oldu.
Bugün toplantılar yapılıyor, çalıştaylar düzenleniyor.
Bunları ne konuşan var ne de hatırlayan.