Dünya Sağlık Örgütü tarafından 31 Mayıs “Dünya Tütünsüz Günü” olarak ilan edildi. Yozgat Şehir Hastanesi Başhekimi Uzman Dr. Mustafa Kozan bu konuda toplumu bilgilendirmek amacıyla bir açıklama yaptı.
Söz konusu açıklama toplumun ne kadar dikkatini çekti bilemiyorum ama giriş bölümüne baktığımızda; “Tütün kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle dünyada her yıl 70 milyondan fazla kişi, ülkemizde ise 100 binden fazla insan hayatını yitiriyor”
Öncelikle bu rakamların eksiği var fazlası yok, yani abartıldığını düşünmüyorum. Ölüm oranları dikkate alarak konuya genel olarak bakmak lazım.
Şöyle ki; Tütün üretimi pek çok tarım ürününden daha fazla su tüketimi gerektirmektedir. Tek bir sigaranın tütününün yetiştirilmesi, üretimi, nakliyesi için yaklaşık 3,7 litre su kullanılmaktadır. Tütün endüstrisi dünyada her yıl yaklaşık 22 milyar ton yani 15 milyon olimpik yüzme havuzunun suyu kadar, su tüketimine sebep olmaktadır. Sigara izmaritleri, dünya çapında en yaygın atılan atıktır, sahillerde ve su kenarlarında en sık toplanan çöptür. Her yıl dünyada 4,5 trilyon sigara izmariti atığı oluşmaktadır. Çoğunlukla sigara izmaritlerinden oluşan tütün ürünü atıkları su kaynaklarına karışmakta ve zarar vermektedir. Tek bir sigara izmariti, ortalama 100 litre kadar suyu kirletmektedir. Sigara izmaritlerinde bulunan pek çok tehlikeli kimyasal madde ve elektronik sigara atıkları sulara ve toprağa sızarak doğaya zarar vermektedir.
Tütün endüstrisi, sigara üretimi için yıllık 600 milyon adet ağaç kesmekte ve 200.000 hektar toprağın zarar görmesine sebep olmaktadır. Ayrıca tütün endüstrisi yılda 84 milyon ton karbondioksit eşdeğerinde sera gazı salınımına sebep olmaktadır. Tütün dumanı, dizel egzozundan daha yüksek oranda partikül atılmasına sebep olarak hava kirliliğini de artırmaktadır.
Tütün endüstrisi, dünyanın zaten kıt olan kaynaklarının daha da azalmasına ve iklim değişikliğine sebep olmakta, ekosisteme zarar vermektedir. Kısaca tütün endüstrisi insanları olduğu gibi gezegenimizi de zehirlemektedir.
Diğer taraftan söndürülmemiş sigara izmaritleri, orman yangınları başta olmak üzere pek çok yangın ve buna bağlı can kayıplarının önemli bir sebebi olmaya devam etmektedir. Tüm bu çevresel zararlar göz önünde bulundurularak bazı ülkelerde, hükümetler ve yerel yönetimler tarafından tütün ürünü atıklarının temizlemesi ve bertaraf edilmesi masraflarının karşılanması için çevre vergisi gibi yeni önlemler alınmaktadır.
Tütünsüz Günü Etkinlikleri kapsamında geçtiğimiz yılarda yapılan etkinlikleri kısaca hatırlatarak sözü sonlandırayım.
“İzmarit Değil Tohum At”,
“Zehire Değil Gıdana ve Geleceğine Yatırım Yap”,
“Çocuklarına Zehir Saçan Tütün Tarlası Değil Oksijen Salan Ormanlar Bırak”
gibi sloganlarla desteklenmiş tohum, fide ve fidanların toprakla buluşacağı özellikle ailelerin çocuklarıyla birlikte zaman geçirerek eğlenebilecekleri etkinliklerin organize edilmesi. Temiz gıda ve su kaynaklarına dikkat çekmek üzere “Doğaya Daha Yakından Bak!” sloganıyla illerde yer alan koru, orman, deniz ya da göl kenarındaki izmaritlerin doğaya verdiği zararları ön plana çıkaracak izmarit toplama etkinliği gibi gönüllük faaliyetleri düzenlenerek bu faaliyetlere ilişkin öncesi/sonrası fotoğrafların karşılaştırılmalı olarak şehir merkezlerinde, kişilerin yoğun olarak bulunduğu yerlerde sergilenmiştir.