Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın 3. kez bu göreve getirilmesinde Cumhurbaşkanı Sayın Tayyip Erdoğan’ın kendisinden beklentilerinin şüphesiz çok büyük rolü vardır.
Önceki görev dönemlerindeki önemli ve kritik çalışmalar benzeri yeni çalışmaların olabileceği konusu dillendirilmektedir. Lakin bugünkü konumuz da, benim konum da bu değildir. Siyasetçilerin alanına girmemek lazım malum siyaset mayınlı arazidir.
Bir önceki yazımda “Ülkemizde adaletin tüm kurum ve kuralları ile işlemesi, adalet kurumu içerisindeki kurumsal yapılanmada ve hâkim savcı atamalarındaki aksaklıların, eksikliklerin, kişisel zafiyetlerin sistemi aksatıcı ve adalete ve dolayısıyla devlete olan güveni zedeleyici alanlarında çalışmalar yürüterek başarılı olması en büyük temennim.” demiştim. Burada bir temenni ile beraber bir beklentimi ideal noktada ifade etmiştim. Buradan devamla, konuya açıklık getirmek faydalı olacaktır kanaatindeyim.
Türk Yargı Etiği İlkeleri şöyledir: 1-İnsan onuruna saygılıdır, insan haklarını korur ve herkese eşit davranırlar. 2-Bağımsızdırlar. 3-Tarafsızdırlar. 4-Dürüst ve tutarlıdırlar. 5-Yargıya olan güveni temsil ederler. 6- Mahremiyeti gözetirler. 7-Mesleğe yaraşır şekilde davranırlar. 8-Yetkindir ve mesleklerinde özenli davranırlar.
Bir vatandaş olarak 4 yıldan fazla bir zamandır hukuk sisteminin tüm bileşenleri ve kurumları ile muhatap oldum. Adalet mekanizması içerisindeki tüm kurumlarda süreçleri yakından takip ettim. Pek çok kanun, iddianame, mahkeme tutanağı, örnek kararlar okudum, inceledim. Ceza Hukuku, olay yeri inceleme, sorgulama usulleri vb alanında temel bir bilgi düzeyine de ulaştım. Ankara merkezli pek çok görüşmeyi! tecrübelerime ekledim. Bu yaşanmışlıkların ve yaşanmaya devam eden sürecin ışığında ülkemin adalet bakanından beklentilerimi, ilimin vekili ve hemşerimiz olması münasebetiyle dile getirmek isterim.
Adalet Algısı
Son 15 yılda yargıda yaşanan çalkantılı süreçler yargı camiasında nitelik açısından ciddi bir eksikliğe yol açmıştır. Pek çok alanda kanunlarımız yeterli olmasına rağmen uygulamalardaki farklılıklar dikkat çekmektedir.
Halk devletinden adalet bekler ve bir devlet halkı nezdinde adil olduğu sürece güvenilirdir ve o devletin yöneticileri de aynı derecede kabul görürler. Adalet dediğimiz kavram mahkemelerin uygulamaları neticesinde halkta oluşan algıdan ibarettir.
Son yıllarda konuştuğum pek çok yargı mensubu ve avukat da dahi “adalet olmadığına” dair bir kanaat varken, bu uygulamalardan etkilenen halkta adalet algısının oluşmasını beklemek çok anlamlı değildir. Adalete ve adaleti tesis etmede azami gayreti göstermesi beklenen yargı camiası mensuplarına dolayısıyla yargı kurumuna güveni olmayan halkta yukarıda sıraladığım etik kurallara dair de bir kanaat birlikteliği maalesef yoktur.
Şüphesiz herkesin kendince bir adalet beklentisi olmasının, beklentisi gerçekleşmediği zaman bunu “adaletsizlik” olarak değerlendirmesinin çok büyük bir etkisi vardır.
Yargı Üzerindeki Baskılar
Ancak, tecrübeyle de sabittir ki; siyasetçilerin yargı konusu alanlarda sıkça konuşmaları, yargıyı etki altına almaya çalışmaları, sosyal medyanın yargı üzerinde baskı aracı olarak kullanılması, buna ilaveten bazı kanunların popülist siyasi söylemlerin parçası olacak şekilde mecliste kabulü ve bu kanunların uygulamada sosyal yapıya zarar verici ve bir kesimi peşinen haklı kabul edip korurken diğer kesimi mağdur edici peşinen suçlu algısıyla uygulanması gibi etmenlerin katkısını göz ardı edemeyiz.
Bu tür yargı camiası dışından gelen olumsuz etkiler dışında, yargı camiası içerisinde de adaletin tesisini zorlaştıran nedenler de vardır.