Yozgat Defterdarı Mustafa Işık, geçen dönemde Yozgat’ta faaliyet gösteren toplam 9464 vergi mükellefinin toplam 83,6 milyon lira vergi beyanı nedeniyle 17,4 milyon tl vergi tahakkuku yapıldığını açıklamıştı. Defterdar Işık vergi rekortmeni listelerinde adına rastlamayan yüksek cirolu marka firmaların defterlerinin bakanlık müfettişlerince incelemeye tabi tutulacağını söylemişti.
Yozgat’ta il düzeyinde 2009 mali yılı dönemi itibariyle maliyeye kayıtlı 1473 kurumlar vergisi mükellefi de 8,256 milyon lira olmak üzere toplam 17,410 milyon lira vergi ödeme beyanında bulunmuş. Kurumlar YİBİTAŞ Yozgat Çimento İşçi Birliği A.Ş’nin yanı sıra Yozgat Özel Şifa hastanesi de bu dönem vergi matrahını yükselterek devlete 1,2 milyon lira vergi taahhüdünde bulunma başarısını göstermiş. Öte yandan 2008 mali yılında 31 milyon liralık cirosu ile geçen yıl 6,2 milyon lira vergi ödeyen YİBİTAŞ çimento fabrikası 2009 faaliyet yılı döneminde cirosunun 15,4 milyon liraya düşmesi nedeniyle vergisi de yaklaşık 3,1 milyon TL’ye inmiş. Ancak YİBİTAŞ, bu rakamla da vergi rekortmenliğini korumuş. İlçeler merkezi sollamış, 200 kişilik listede 109 mükellefin ilçelerde geriye kalan 91 mükellefin ilçelerde geriye kalan 91 mükellefin de merkez ilçede faaliyet gösterdiği, il merkezindeki vergi mükelleflerinin vergi rekortmenleri listesinde ilçelerin gerisinde kaldığı görüldü.
Yorum: Yozgat defterdarı sayın Mustafa Işık’ın Yozgat gazetesine verdiği bilgileri ana başlıklarıyla yukarıda okuduk. Benim bu bilgiler çerçevesinde yorumumsa şöyle:
* Devlet olmanın temel şartı askere almak ve vergi almaktır.
* Yozgat nüfusunun en son sayımında 487.000 kişi olduğu noktada her haneyi 4 kişi olarak hesapladığımızda 122.000 hane sayısı mevcut olup bunun da genel hane sayısından var olan mükellef sayısına böldüğümüz de (122000:9464=13) o zaman 13 sayısına ulaşırız. Yani her 13 hanenin biri ticaretle uğraşıyor demektir. Ödenen vergi toplamının 17.400 milyon TL olduğuna göre, mükellef başına düşen miktar 1838 TL/yıldır. İlk 10 sıradaki mükelleflerimizi çıkarıp kalanı toplam nüfusa böldüğümüzde miktar daha da azalmaktadır.
Asgari ücretli işçi ve memura yılda ödedikleriyle kıyaslama yaptığımızda;
* Asgari ücretli işçi brüt 760, kesinti:216, net:544 d maaş alıyor ve %30 vergi veriyor. 12 ayda 216×12=2592 tl/yıl vergi veriyor. 1000 tl maaş alan bir memur %30 vergi veriyor. 12 ayda 300×12=3600 TL / yıl vergi veriyor.
* Sonuç mükelleflerimizin çalışan memur ve işçiler kadar gelir beyan etmediği ve gelir vergisi tahakkuku yapılmadığı aşikardır. Türkçesi iyice vergi kaçağı var demektir. Sayın Defterdarın açıkladıkları bilgi çerçevesinde 2008 de 6,2 milyon vergi veren YİBİTAŞ 2009 da 3,1 milyona düşmüş. Bunun anlamı da Yozgat’ta yatırım bir yıl önceye göre %50 azalmış demektir. Çünkü çimento kalkınmanın temelidir. Dolayısıyla ekonomi büyüyor lafı yalandır, bilakis küçülmektedir.
* En çok vergi veren Yozgat şifa hastanesinin vergi sıralamasında üst sıralarda olmasının gerçek manası ise şudur: Toplum yiyemiyor, içemiyor yarın endişesiyle ve korkusuyla hastadır. Elindeki 3-5 kuruşu da sağlığa veriyor.
* En çok vergi verenlerin başında noterlerin gelmesi oto kontrol sistemi sonucudur.
* En çok vergi verenlerden biri de Selahattin Şenliler kardeşimizin olmasını da canı gönülden kutluyorum. Helalinden kazanıp vergi vermek en asil davranıştır.
* İlçelerin gelirde merkezi geçtiğinin özellikle Sorgunun ekonomik olarak Yozgat’tan iyi olduğunu görmekteyiz.
* Amerika’nın ve Avrupa’nın her şeyini taklit eden bizler neden vergide taklit etmiyoruz anlamış değilim. Vergi suçu devlete karşı işlenen suçların başında gelir ve ertelenemez affedilemez diyemiyoruz!
* Toplum içinde yaşantılarıyla, tüketimleriyle, servetleri dudak uçuklatan zatı muhteremlerin esamesinin okunmamasını da topluma bırakıyorum. Kesinkes servet düşmanı değilim ama devlete birey olarak vergimizi adam gibi vermeliyiz.
*1980 sonrası vergi alma “borç al” anlayışı (Turgut Özal ile başladı) katlanarak bu günümüze geldi. Bu sebeple devlet vergi toplayamamaktadır.
Direk vergi alamayan devlet halkın tükettiği mallara koyduğu dolaylı vergiler yoluyla tahsil yoluna gitmekte.
Vasıtalı vergiler hakkaniyetten uzak vergi türüdür. Sosyal devlet anlayışına terstir. En son söyleyeceğim şudur: varlık savaşı veren T.C.’nin giderleri çok çok artmıştır. Vatanperverliğin kalesi olan Yozgatlı iş sahibi hemşerilerimiz yeterince vergi ödemiyor. Beyler eller cebe vatan için.
* Mükelleflerin vergi ödemesi sorunu böyle devam ederse kısa zaman sonra devletin servetten vergi alma konusunu gündeme gelecektir.
* Türkiye’miz, Yozgat’ımız ticaretin dayanılmaz hafifliğinde küçülmektedir. Devlet istihdama yönelik yatırım yapmamaktadır. Özel sektörde üretimin riskini almaksızın al gülüm ver gülümü tercih edince para kazanamamakta dolayısıyla vergi verememektedir.
*Beşi bir yerde AKP’li sayın vekillerimizin Yozgatlı nasıl üretecek, kafa yormaları arzusu ile saygılar sunarım.
NOT: Bu yazı Ağustos 2010 da kaleme alınmıştır. (Makalelerle Yozgat – Hasan Aslan Nurdoğdu)