Tarım topraklarında kirecin giderilerek, toprağın verimli hale getirilmesi bitkilerin yaşamlarını sürdürebilmesi için birtakım elementler gereklidir. Bu elementler; makro elementler: hidrojen, oksijen, karbon (mineral olmayanlar), azot, fosfor, potasyum (primer) ve kalsiyum, magnezyum, kükürt (sekonder) elementlerdir. Bir de mikro elementler denilen, az miktarda gereken, ama bitkiler için son derece önemli olan besi elementleri vardır. Bunlar demir, mangan, bor, çinko, bakır, molibden, klor, kobalt ve nikel’dir.
Mineral olmayan elementleri bitkiler, başlıca hava ve sudan temin ederken, diğerlerini başlıca topraktan almaları gerekmektedir. İşte bu noktada toprak ph’ının bu işe uygun olup olmaması meselesi ortaya çıkıyor. Tarım toprakları, ph bakımından; asidik topraklar (ph<6,5), nötr topraklar (ph= 6,5-7,5 ), bazik topraklar (ph>7,5) olmak üzere üç sınıfta mütalaa edilir. Toprak ph’ının yüksek olması durumunda mikro elementlerin (molibden Hariç) suda az veya hiç çözünmemesi dolayısı ile bitkilerin bunlardan tam olarak faydalanmaları mümkün olmaz. Mikro elementlerin eksikliği tıpkı insanlarda vitamin eksiklerinin sebep olduğu bozukluklar gibi, amatabiatı ile bitlilere has bir biçimde bozukluklara sebep olur. Bitkilerde çimlenme, kök gelişimi, büyüme gerilikleri, yapraklarda ve filizlerde bozukluklara, çiçek ve meyve veriminde düşüklüğe sebep olur. Tahıllarda tane dolulukları azalır, sap boyları kısalır, nişasta ve şeker içerikleri düşük olduğu gibi, protein sentezleri de geri kalır. Mikro elementlerin tam olarak alınamaması dolayısı ile azot ve fosfor gibi makro elementlerin alımında da eksiklikler ortaya çıkar.
Sonuçta bu bitkilerden beslenen hayvan ve insanlarda da bu elementlerin eksiklikleri baş gösterir, sağlıkları ve gelişimleri doğrudan menfi olarak etkilenir. Bu yüzden toprak ph inin bitkiler için uygun bir seviyeye getirilmesi çok önemlidir. Toprak ph’ının düşürülmesi (ph değerinin 6 – 7,5 aralığına getirilmesi) topraktaki kirecin de bitkilerin faydalanabileceği şekle dönüşmesine, aynı zamanda azot ve fosfor elementlerinin bitkiler tarafından daha verimli bir şekilde kullanımını ve mikro elementlerden de azami ölçüde faydalanmalarını sağlar. Toprak ph’ının yüksek olmasının (ph değerinin 7,5 den büyük olması durumu) diğer çok önemli bir mahzuru da bazik toprağa atılan azotlu gübrelerin ve özellikle ürenin, çok kısa bir sürede bozularak amonyak şeklinde kaybıdır ki binlerce ton gübre boşa gitmektedir.
Özellikle tarım topraklarının % 62 sinin ph 5 yüksek olan Türkiye’de, tarım ürünleri Rekoltesinin ve kalitesinin günden güne düşmesinin sebeplerinden, belki de en başta gelenidir. Köy hizmetleri genel müdürlüğü tarafından Türkiye’nin topraklarının durumu incelenmiş ve 1999 yılında “Türkiye topraklarının verimlilik durumu” isimli kitapta yayınlanmıştır. Bu rapora göre ideal tarıma uygun toprak miktarı oranı sadece ve sadece 9612,13 tür yine inceleme sonuçlarına göre alkali karakterde (kireçli ph 1 7,5’dan büyük) toprakların miktarı %62’dir ve 20 345 796 hektar alanı kaplamaktadır.
Ayrıca Türkiye topraklarının neredeyse %65 i organik maddece fakirdir. Bu tablolara göre tarımda durum son derece vahimdir. Köylü ve çiftçi topraklardan azami şekilde istifade edememekte çok az miktarda ve sağlıksız ürün almakta yaptığı gübre masraflarını dahi neredeyse finanse edememektedir.
Kireçli (bazik, ph’ı yüksek) topraklarda bitkiler topraktan yeteri kadar faydalanamamaktadır, ürün verimliliği ve sağlığı son derece yetersiz olmaktadır. Diğer taraftan yer altı suları ile yapılan sulamalarda, sularımızın genelde çok sert oluşu dolayısıyla, her yıl topraklarımıza tonlarca kireç ilavesini ister istemez yapmaktayız!
Bazik (kireçli)toprakların ph’ının düşürülmesi; 6-7,5 değerlerine getirilmesi sadece tarla ziraatı için değil, ağaçlar süs bitkileri sera bitkileri ve diğer tüm bitkiler içinde yapılması gerekli bir işlemdir.
TOPRAK PH’NIN DÜŞÜRÜLMESİ (TOPRAKTAKİ KİRECİN FAYDALI HALE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ)
Tarım toprağımızın yüksek ph’da olduğu (yani, kireçli, bazik toprak olup olmadığı) nasıl anlaşılır? Elbette ki yetkili bir toprak analiz laboratuvarında yaptırılacak analiz ile toprağın durumu (nem miktarı, toprağın kumlu, orta sıkılıkta alüvyon veya killi oluşu toprağın iyon değiştirme kapasitesi, iletkenliği ve ph’ı) kolayca ortaya çıkar.