Yozgat’ta bugün arpa, buğday, mercimek, nohut gibi birkaç tür tahıl ürünleri dışında daha fazla çeşitlilik olmayışının birçok sebebi vardır…
Bir süre önce hayvancılık üzerine bir çalışma okumuştum, bu çalışmada aynen şu bilgiler yer almaktaydı:
Yozgat, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden birisidir ve Osmanlı döneminde büyük vilayetlerin et ve diğer hayvansal ürün ihtiyaçlarını karşılayan bir merkez olmuştur. Bu özelliğini yıllar itibariyle kaybetmiş olup son yıllarda tekrar hayvancılık sektöründe söz sahibi olabilmek için modern tarım uygulamalarına geçiş dönemindedir. Yozgat ili büyükbaş (244.350 baş), küçükbaş (407.867 baş), arıcılık (31.421 kovan) ve özellikle kanatlı (1.047.705 adet) hayvanlardan kaz yetiştiriciliği (20.240) ile Türkiye’de önemli bir üretime sahiptir. Fakat hayvancılığın gelişimini etkileyen birçok sorun mevcuttur. Hayvancılık sektörünün en önemli sorunları; geleneksel üretim yapısında ve modern tarım uygulamaları konusundaki bilgi eksikliğidir. Bu konuda yürütülecek eğitim ve uygulamalı üretim programları sektörün ilerlemesine yardımcı olacaktır.
Hayvancılık sektörü dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sürekli artan nüfusun yeterli ve dengeli beslenmesi ve birçok alanda endüstri hammaddesi olarak kullanılması açısından önemli bir yere sahiptir. Diğer sektörlerden farklı olarak, içerisinde birçok alt sektörü barındırmakta ve ülkenin toplumsal sorunlarına da çözüm getirmektedir. Hayvancılık kırsal kalkınmanın sağlanması açısından, bazı toplumsal ve ekonomik fonksiyonlara sahiptir. Kırsal alandaki işsizliğin azaltılarak köyden kente göçün önlenmesi, çarpık kentleşme ve nüfus baskısının azaltılması gibi toplumsal sorumluluklarının yanı sıra, ülkedeki kalkınmanın dengeli olarak gerçekleştirilerek refahın arttırılması, et, süt, deri, kozmetik, ilaç vb. diğer alt sektörlere hammadde temin edilmesi gibi yükümlülükleri de yerine getirmektedir.
Hayvancılık ülke kalkınmasının sağlanmasında, birim yatırım karşılığında yüksek kazanç ve en düşük maliyetle istihdam olanağı tanıyan önemli bir sektördür. Günümüzde sanayi sektöründe bir kişiye istihdam olanağı yaratabilmek için, gereken yatırım ihtiyacının 1/5’i hayvancılık için yeterli olmaktadır Nüfusun ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin yeterli ve hızlı bir şekilde karşılanması gelecek kuşakların sağlıklı olarak yetişmesinde hayvancılık önemli bir yer tutmaktadır. Hayvansal ürünler bu gereksinmelerin karşılanmasında yoğun olarak kullanılmaktadır. Özellikle hayvansal protein gereksinimi için kırmızı et, beyaz etle birlikte önemli bir yer oluşturmaktadır. Yozgat Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Yozgat il toprakları, Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran ve Anadolu’da tarih devrinin başlangıcını sağlayan Hitit’lerin sınırları içerisinde en kalabalık yerleşim merkezlerinden biri olmuştur. Cumhuriyet döneminde vilayet haline getirilen Yozgat, özellikle Osmanlı İmparatorluğu yıllarında İstanbul’un et ihtiyacını karşılayan önemli bir hayvancılık merkezi olmuştur.
Fakat bu özelliğini zamanla kaybetmiştir. Uygun ekolojik ve coğrafi şartlar tekrar hayvancılık sektöründe söz sahibi olacak yapıya sahiptir. İl ekonomisi içerisinde önemli bir yer tutmasına rağmen, hayvancılık genelde küçük aile işletmeciliği şeklinde geleneksel olarak yapılmaktadır. Çayır – mera alanları, il arazileri içinde %19,39’luk bir pay almasına rağmen, bu alanların otlatma kapasiteleri düşük ve otlatma süreleri kısadır. Hayvansal üretim iklim koşullarına bağlı olarak yan üretim şeklinde, genellikle bitkisel üretimle birlikte yapılmaktadır.
Yozgat tarım alanlarında aslında önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen bu imkanı doğru şekilde kullanamamış, bu konuda ilgili kurumlar vatandaşa yol göstericilik görevinde üzerine düşen sorumluluğu yerine getirememiştir.
Bugün arpa, buğday, mercimek, nohut gibi birkaç tür tahıl ürünleri dışında daha fazla çeşitliliği sağlayamamıştır.