Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine baktığımızda Yozgat’a ait 10unsurun olduğunu görüyoruz. Peki nedir bu somut olmayan kültürel miras; gelenekler, ritüeller, halk seyirlik sanatları, masallar vb. kültürel değerleri kapsar. Evet şimdi bakalım listemizde Yozgat’a ait ne var ne yok. Çot, Kına Töreni, Yağmur Duası, Hıdrellez, Çiğdem Pilavı, Aşıklık, Saya Gezme, Sinsin, Testi Kebabı, Arabaşı… Peki bu ilin somut olmayan kültürel miras listesi sizce de zayıf değil mi? Diğer illere baktığımda 40 ya da 50 tane varken neden bizim listemiz bu kadar zayıf kalmış.
Kültür ve Turizm Bakanlığının internet sayfasına baktığımızda; Somut Olmayan Kültürel Miras çalışmasının basamaklarına ulaşıyoruz.
Envanterle ilgili işlem basamakları şunlardır:
1. İllerde öncelikle ilgili kurum/kuruluş, araştırma merkezi/enstitü, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile uzmanlar ve gerekli durumlarda somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarının katılımı ile İl Tespit Kurulları oluşturulur.
2. Bu Kurullar kendi illerindeki somut olmayan kültürel miras unsurları ile yaşayan insan hazinesi aday önerilerini, gerekli tespit formlarını doldurmuş halde periyodik olarak yılda iki kez Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüne gönderir.
3. Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, illerden gelen verileri kendi bünyesinde ilgili kurum/kuruluş, araştırma merkezi/enstitü, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile uzmanlar ve gerekli durumlarda somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarının katılımı ile oluşturduğu Uzmanlar Komisyonunda değerlendirerek, envantere alınacak unsurları belirler ve Makam Onayına sunar.
4. Envantere alınması kararlaştırılan unsurlar, envanter sistemine kaydedilir ve Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğün web sitesinden kamuoyuyla paylaşılır.
Bildiğim kadarıyla ilimizde bu kurul da var. Zayıf kalan listemizle ilgili çalışmalar yapacaklarını umut ediyorum. Hatta işi kolaylaştırmak içinde ben aklıma gelenleri yazayım, sizin de bildikleriniz varsa bize iletin çok mutlu olurum. Oya sanatı, dikiş dikme geleneği, işleme ve nakış sanatı, örme-örgücülük, köy odası geleneği, kıraathane kültürü, kermes geleneği, sağdıçlık geleneği, asker uğurlama, hacı uğurlama, diş hediği, sünnet töreni, nişan, düğün, taziye geleneği, ölü helvası geleneği, mevlit geleneği, pazarcılık kültürü, mani söyleme geleneği, halay, kaplıca kültürü, aşure geleneği, tarhana yapımı geleneği, helva kültürü, reçel yapımı geleneği, erişte geleneği, turşu kültürü gibi aklıma gelenler. Bunlar ve çalışmada çıkacak belki de onlarca unsur neden ilimizin envanterine eklenmesin.
Sen, ben sahip çıkmazsak ilimizin kültür aktarımı nasıl olacak yeni kuşaklara, çocuklarımıza, torunlarımıza. Yozgat Kültürü ile ilgili deneyimli, başarılı STK’lar, kıymetli insanlar var. Kurulda onlar yer alıyor mu bilmiyorum ancak, yer almıyor ise çalışmaya dahil edilmeli.
Özlem Aydoğdu Atasoy’un Nisan-Mayıs 2016 döneminde yapmış olduğu bir çalışmaya; Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünde görev yapanlarla; İzmir ve Ankara Kültür ve Turizm Müdürlüklerinde görev yapanlarla adı geçen il müdürlüklerinde; Yozgat Kültür ve Turizm Müdürlüğü İl Tespit Komisyonu Üyesi katılmış, toplantı Ankara’da gerçekleşmiş. Çalışmadan aldığım bölümü olduğu gibi aktarıyorum.
Yozgat İl Tespit Komisyonu üyesine göre ise İlMüdürlükleri için SOKÜM iş yükü demek, gereksiz bir iş yükü demek. İl müdürlükleri işibilmiyorlar ve öğrenmekte istemiyorlar. Ayrıca il müdürlüklerine liyakatsiz atamalar var. İşinbaşına liyakatsiz atanan birinin gelmesi demek O kişi işi bilmediği için veya o işle ilgilenmediği için işin düzgün yürümemesi demek…
Tüm görüşmecilerin cevaplarından ortaya çıkarılan sonuçlar aşağıda sıralanmıştır:
– İl Müdürlüklerinin somut olmayan kültürel mirasın ne olduğunu bilmediklerini,
– İl Müdürlüklerindeki kadroların –özellikle de yönetici kadrosunun- çok sık değiştiği/
değiştirildiği,
– Her ilde folklor araştırmacısı olmadığı, olan illerde somut olmayan kültürel mirasla
ilgili genelde folklor araştırmacılarının ilgilendiği,
– Folklor araştırmacısı olmayan illerde somut olmayan kültürel miras konusunun hemen hemen hiç bilinmediği, konuyla ilgilenilmediği, gelen yazışmaların işlem yapılmadan dosyasına kaldırıldığı,
– Daha önceki yıllarda illerde yapılan somut olmayan kültürel miras bilgilendirme toplantıları veya eğitimlerinin iller açısından çok faydalı olduğu,
– İl Müdürlüklerinde somut olmayan kültürel miras konusunun il müdürünün bu konuya bakış açısı ile ilgili olduğudur.
Çalışmada ifadelere yer verilmiş.
Diğer illeri bilmem de bizim bu konuda Yozgat olarak çalışma yapmamız gerekir bunu bilirim. Saygılar.
Kaynak: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/862338